Μηνιγγίτιδα: Τα πιο επικίνδυνα συμπτώματα
Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος, συχνά γνωστή ως “βακτηριακή μηνιγγίτιδα», είναι μία αιφνίδια, απειλητική για τη ζωή λοίμωξη, η οποία εκδηλώνεται συχνά σε κατά τα άλλα υγιή άτομα χωρίς προειδοποιητικά σημεία.
Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος, συχνά γνωστή ως “βακτηριακή μηνιγγίτιδα», είναι μία αιφνίδια, απειλητική για τη ζωή λοίμωξη, η οποία εκδηλώνεται συχνά σε κατά τα άλλα υγιή άτομα χωρίς προειδοποιητικά σημεία.
• Περίπου 1 στα 10 άτομα που προσβάλλονται από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο καταλήγει παρά τη θεραπεία, και έως 1 στα 5 άτομα που επιβιώνει εμφανίζει μόνιμες αναπηρίες, όπως είναι η εγκεφαλική βλάβη, η απώλεια της ακοής ή οι μαθησιακές δυσκολίες.
• Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος προκαλεί βακτηριακή μηνιγγίτιδα και σηψαιμία, οι οποίες είναι αμφότερες σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις.
• Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος που οφείλεται στην οροομάδα Β (MenB) ευθύνεται για την πλειοψηφία των περιστατικών σε ορισμένες εκβιομηχανισμένες χώρες.
• Τα βρέφη και οι έφηβοι διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο λοίμωξης.Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος, η οποία προκαλείται από ένα βακτήριο, τη Neisseria meningitidis, εξελίσσεται ταχύτατα και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο σε διάστημα 24 ωρών από την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων, σύμφωνα με την ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής Μαρία Θεοδωρίου, μέλος τη Εθνικής Επιτροπή Εμβολιασμών.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), το 5-10 % περίπου των ατόμων που προσβάλλεται από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο θα καταλήξει,ακόμα και αν διαγνωστεί ή λάβει έγκαιρα κατάλληλη θεραπεία.
Σημεία και συμπτώματαΤα αρχικά συμπτώματα της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου είναι συχνά μη ειδικά και μοιάζουν με αυτά της γρίπης, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο ακόμα καιγια τον ιατρό να μπορέσει να διαγνώσει σε πρώιμο στάδιο τη νόσο. Τα τυπικά συμπτώματα, όπως είναι η αυχενική δυσκαμψία και το πετεχιώδες (μικρούμεγέθους ιώδες) εξάνθημα, δεν εμφανίζονται μέχρι τις σχετικά όψιμες φάσεις της νόσου, κάτι που μπορεί να καθυστερήσει τη χορήγηση της σωτήριαςθεραπείας.Συμπτώματα μηνιγγίτιδας– Πυρετός
– Έμετος
– Έντονος πονοκέφαλος
– Επώδυνη αυχενική δυσκαμψία
– Ευαισθησία στο φως
– Σημαντική υπνηλία
– Σύγχυση
– Εξάνθημα (δεν παρουσιάζεται σε όλες τις περιπτώσεις)
– Επιληπτικές κρίσεις
Συμπτώματα σηψαιμίας– Πυρετός
– Έμετος
– Πόνος στα άκρα, τις αρθρώσεις ή τους μυς
– Κρύα χέρια και πόδια
– Φρίκια
– Χλωμό ή κηλιδώδες δέρμα
– Γρήγορη αναπνοή ή λαχάνιασμα
– Λεπτό εξάνθημα από μικρές επίπεδες ή ανασηκωμένες κόκκινες ή πορφυρές κηλίδες που προχωρά σε μεγαλύτερες κόκκινες κηλίδες ή πορφυρές βλάβες
– Σημαντική υπνηλία
– Σύγχυση
ΜετάδοσηΤα περισσότερα περιστατικά μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου εμφανίζονται σε προηγουμένως υγιή άτομα χωρίς προειδοποιητικά σημεία. Οι μηνιγγιτιδόκοκκοι μπορούν εύκολα να μεταδοθούν από άτομο σε άτομο, για παράδειγμα με τον βήχα, τον πταρμό (φτέρνισμα) και την άμεση επαφή, όπως είναι το φιλί.Ο συνήθης τρόπος ζωής των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων –όπως είναι ο συνωστισμός σε νυχτερινά κέντρα, κοιτώνες ή στρατόπεδα, ή τα ταξίδια σεπεριοχές όπου ενδημεί η μηνιγγίτιδα, μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα προσβολής από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο ή φορείας των βακτηρίων του μηνιγγιτιδόκοκκου. Το κάπνισμα και η ανταλλαγή φιλιών μπορεί να αυξήσει, επίσης, την πιθανότητα προσβολής από τη νόσο στις συγκεκριμένες ηλικιακέςομάδες.Τα βρέφη μπορεί να είναι πιθανότερο να προσβληθούν από τη στενή επαφή με μέλη της οικογενείας τους που μπορεί να φέρουν τα βακτήρια στη μύτη ή τονφάρυγγα χωρίς να εκδηλώνουν συμπτώματα τα ίδια.Αν και το βακτήριο μπορεί να προκαλέσει θανατηφόρο ασθένεια, ορισμένα άτομα μπορεί να φέρουν και να μεταδώσουν την ασθένεια σε άλλους, χωρίς νανοσήσουν απαραίτητα τα ίδια. Άπαξ και προσβληθεί, ένα άτομο μπορεί να είναι φορέας του βακτηρίου για διάστημα έως και 6 μηνών. Στην πραγματικότητα, η στενή επαφή με έναν φορέα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μετάδοσης του βακτηρίου κατά 800 φορές.
Ομάδες κινδύνουΤα βρέφη και οι έφηβοι είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητοι στη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο. Τα βρέφη μπορεί να είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητα στη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσοεν μέρει λόγω της ατελούς ανάπτυξης του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Ωστόσο, τα βρέφη που προσβάλλονται από τη νόσο ήταν στην πλειοψηφία τουςπροηγουμένως υγιή.Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες διατρέχουν, επίσης, αυξημένο κίνδυνο προσβολής από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, κυρίως επειδή έρχονται αντιμέτωποι με νέες καταστάσεις και ο τρόπος ζωής τους αλλάζει. Οι συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες εμφανίζουν ασυνήθιστα υψηλό ποσοστό θνητότητας από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο.
Επιπλέον, οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες είναι πιθανότερο να είναι φορείς του βακτηρίου συγκριτικά με άλλες ηλικιακές ομάδες και μπορούν να μεταδώσουν τα βακτήρια στην οικογένεια και τους φίλους τους.
ΕπιδημιολογίαΗ N. meningitidis, το βακτήριο που προκαλεί τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, διακρίνεται σε ομάδες, οι οποίες ονομάζονται “οροομάδες». Πέντε κύριες ομάδες προκαλούν την πλειοψηφία των περιστατικών μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου σε όλο τον κόσμο – οι οροομάδες A, B, C, W-135 και Y.Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι επικρατούσες οροομάδες της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου ποικίλλουν ανά χώρα και περιοχή και μπορεί να μεταβληθούν με την πάροδο του χρόνου, καθιστώντας τη φύση της νόσου ακόμα πιο απρόβλεπτη και συνιστώντας μια σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία σε πολλές χώρες. Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος μπορεί να είναι ενδημική, προκαλώντας σποραδικά περιστατικά ή μικρές εξάρσεις σε κλειστές κοινότητες και ιδρύματα, ή επιδημική, με δυνατότητα ταχύτατης επέκτασης σε μεγάλους πληθυσμούς.ΘεραπείαΣύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., για την αντιμετώπιση της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου απαιτείται νοσηλεία και αντιμικροβιακή θεραπεία καθώς πρόκειται για μια δυνητικά θανατηφόρο ασθένεια. Για την αντιμετώπισή της έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα αντιβιοτικά, συμπεριλαμβανομένης της πενικιλλίνης, της αμπικιλλίνης, της χλωραμφενικόλης και της κεφτριαξόνης. Δεδομένης της ταχείας προϊούσας πορείας της, η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος μπορεί να εμφανίζει διακυμάνσεις παρά τη χορήγηση κατάλληλης θεραπείας και την άμεση ιατρική περίθαλψη.Πρόληψη της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσουΗ μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος είναι σημαντική αιτία αποτρέψιμου θανάτου και αναπηρίας στις βιομηχανοποιημένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης και ελέγχου της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου είναι μέσω του εμβολιασμού, ο οποίος παρέχει προστασία κατά τωνπερισσότερων δυνατών βακτηριακών οροομάδων.Οι εκστρατείες εμβολιασμού κατά δύο άλλων κύριων αιτιών βακτηριακής μηνιγγίτιδας – του Haemophilus influenzae τύπου b (Hib) και του Streptococcuspneumoniae (πνευμονιόκοκκου) – έχουν ήδη αποδειχθεί ιδιαιτέρως αποτελεσματικές. Ωστόσο, η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος εξακολουθεί να μηνκαλύπτεται πλήρως από τα υπάρχοντα εμβόλια .Πρόσφατα, αναπτύχθηκαν εμβόλια που προσφέρουν προστασία κατά όλων των σημαντικών οροομάδων Neisseria meningitidis (A, B, C, W-135 και Y)που προκαλούν τη νόσο, την τρίτη μορφή βακτηριακής μηνιγγίτιδας.Το εμβόλιο για την Μηνιγγίτιδα Β
Πλέον υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο και για τον μηνιγγιτιδόκοκκο της οροομάδας Β, το οποίο όμως αν και κυκλοφορεί στην Ελλάδα δεν καλύπτεται από τα ασφαλιστικά Ταμεία, γιατί δεν έχει ενταχθεί στο εθνικό πρόγραμμα υποχρεωτικού εμβολιασμού, προκειμένου να διατίθεται δωρεάν. Ο λόγος που δεν έχει ενταχθεί είναι ότι δεν έχει ανανεωθεί η θητεία της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών από τον περασμένο Οκτώβριο.