Και όμως ισχύει! Οι δίαιτες μπορούν να σου προσθέσουν κιλά αντί να σε βοηθήσουν να απαλλαγείς από αυτά.
Εάν ελπίζεις ότι αυτή τη φορά που θα ξεκινήσεις δίαιτα θα είναι διαφορετικά, συγνώμη αλλά δε θα είναι! Δεν το λέω εγώ, αλλά η Νευροεπιστήμονας Sandra Aamodt, η οποία στο νέο της βιβλίο διερευνά πώς η εμμονή μας με την απώλεια βάρους μπορεί πραγματικά να μας οδηγήσει στην αύξηση βάρους αντί να μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από τα έξτρα κιλά!
Γιατί οι δίαιτες είναι αναποτελεσματικέςΌλοι μας έχουμε δοκιμάσει μια δίαιτα που διαβάσαμε σε ένα περιοδικό ή μας συνέστησε η φίλη μας ή ο διατροφολόγος μας. Για ορισμένους πέτυχε αλλά για τους περισσότερους δυστυχώς δεν έτυχε. Παρόλα αυτά το θέμα μας δεν είναι σήμερα γιατί δε δουλεύουν οι δίαιτες, αλλά τι συμβαίνει και οδηγούμαστε σε αύξηση βάρους με το που ολοκληρώσουμε μια δίαιτα ή ακόμη και κατά τη διάρκεια της.
Πάμε να δούμε μαζί τους 8 λόγους που ενώ κάνεις δίαιτα αντί να χάνεις, παίρνεις κιλά!1. Ο εγκέφαλός σου σου λέει ότι πεινάςΣυχνά ο εγκέφαλός μας συμπεριφέρεται ως θύμα της πείναςΕνώ στο συνειδητό σου γνωρίζεις ότι η δίαιτα είναι για καλό σου, ο εγκέφαλός σου δεν συμφωνεί. Μια μελέτη στο Πανεπιστήμιο Rockefeller επέτρεψε στους επιστήμονες να παρατηρήσουν τι συνέβη όταν οι παχύσαρκοι έχαναν βάρος και τα αποτελέσματα σύντομα έδειξαν ότι οι ασθενείς θα έπαιρναν πάλι τα κιλά μόλις πηγαίναν σπίτι τους. Διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς ανέπτυξαν μερικές από τις ψυχολογικές και φυσιολογικές συνέπειες της λιμοκτονίας ενώ έκαναν δίαιτα καθώς απέκτησαν μια έντονη εμμονή με τα τρόφιμα, σε σημείο να ονειρεύονται ή να σκέφτονται κατά τη διάρκεια της ημέρας τα απαγορευμένα φαγητά, όπως παγωτό, cheeseburgers και πίτσα σε τεράστιες ποσότητες.
2. Είναι μια στρεσογόνος διαδικασίαΟι δίαιτες μπορούν συχνά να είναι αγχωτικές… και αυτό οδηγεί σε αύξηση βάρουςΤο να μετράς συνέχεια θερμίδες, να κρατάς ημερολόγιο με το τι έφαγες, να ψάχνεις συνεχώς για έξυπνες συνταγές με λίγους υδαντάνθρακες και λίπος είναι από μόνο του στρεσοβόρο. Όπως σου προανέφερα ο εγκέφαλός σου μεταφράζει τη δίαιτα σε πείνα. Ο περιορισμός θερμίδων πυροδοτεί τις ορμόνες του στρες και τι προκαλεί συχνά το άγχος; Αύξηση βάρους. Οι περισσότεροι θα πίστευαν ότι οι άνθρωποι κερδίζουν βάρος επειδή δεν έχουν αυτοέλεγχο, όμως αυτό δεν ισχύει. Μια μελέτη που διεξήχθη από ψυχολόγους σκίασε δύο τύπους κατανάλωσης τροφής – τον ελεγχόμενο και τον διαισθητικό. Αυτοί που ανήκουν στην πρώτη κατηγορία παρακολουθούσαν συστηματικά τι έτρωγαν, κρατούσαν ημερολόγιο και σκέφτονταν τις συνέπειες προτού φάνε. Οι διαισθητικοί από την άλλη άκουγαν τα μηνύματα του σώματός τους, έτρωγαν όταν πεινούσαν και σταματούσαν όταν είχαν την αίσθηση του κορεσμού.
Διαπιστώθηκε λοιπόν ότι η ομάδα των διαισθητικών είχαν λιγότερες πιθανότητες να είναι υπέρβαροι και θα διατηρούσαν ένα σταθερό βάρος, καθώς περνούσαν λιγότερο χρόνο σκέψης στο τι θα φάνε, ενώ οι ελεγχόμενοι είναι πιο πιθανό να καταλήξουν να παρεκκλίνουν και να καταναλώνουν φαγητό για συναισθηματικούς λόγους ή επειδή απλά βρήκαν φαγητό μπροστά τους. Με πιο απλά λόγια; Η δίαιτα μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, το στρες μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους και η αύξηση του σωματικού βάρους μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερο άγχος – η δίαιτα ακούγεται σαν ένας φαύλος κύκλος.
3. Φωνές ακούω φωνές…Ο εγκέφαλος μας οδηγεί στον πειρασμό…Ο εγκέφαλος σου είναι ο συνήγορος του διαβόλου όταν πρόκειται για δίαιτα, καθώς αγωνίζεται συνεχώς να ελέγξει τη συμπεριφορά σου – παρατήρησε τον εαυτό σου όταν πας στο super market και αντί να πάρεις όσα πρέπει, αγοράζεις και τα ράφια. Μια ορμόνη που ονομάζεται λεπτίνη, η οποία είναι επίσης γνωστή ως η “ορμόνη λίπους», η “ορμόνη της παχυσαρκίας» και η “ορμόνη λιμοκτονίας», παράγεται από τα λιποκύτταρα και ταξιδεύει μέσω των αιμοφόρων αγγείων στον εγκέφαλο. Δείχνει στον υποθάλαμο (μέρος του εγκεφάλου σας) πόση αποθηκευμένη ενέργεια είναι διαθέσιμη και μειώνει την αξία και την ελκυστικότητα των τροφίμων για εκείνους που έχουν μια κανονική ποσότητα ενέργειας. Η δίαιτα και η απώλεια βάρους μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα αποθηκευμένης ενέργειας και τα επίπεδα λεπτίνης που σημαίνει τρόφιμα και εικόνες τροφίμων, γίνονται πιο ελκυστικά.
4. Οι δίαιτες δεν λειτουργούν μακροπρόθεσμαΟι περισσότεροι θα ανακτήσουν το χαμένο βάρος τους.Σύμφωνα με το Monte Nido, ένα πρόγραμμα θεραπείας διατροφικής διαταραχής που βρίσκεται στις ΗΠΑ, το 95% των ατόμων που κάνουν δίαιτα θα αποτύχουν αποτυγχάνει και οι περισσότεροι θα ανακτήσουν το χαμένο βάρος τους σε ένα έως πέντε χρόνια.
Επιπλέον, τα πορίσματα από 15 μακροχρόνιες μελέτες – διήρκησαν από ένα έως δεκαπέντε χρόνια – διαπιστώθηκε ότι όσοι έκαναν δίαιτα είναι πιο πιθανό να γίνουν παχύσαρκοι από αυτούς που δεν ακολούθησαν κάποιο διατροφικό πλάνο. Πώς γίνεται αυτό; Τα πράγματα είναι απλά! Όταν τα κιλά που έχεις χάσεις επιστρέφουν τότε η αποθήκευση λίπους είναι αυξημένη ενώ η διαδικασία αύξησης μυικής μάζας μειώνεται. Για να ανταπεξέλθει ο οργανισμός σου σε ένα τέτοιο σοκ, ή θα πρέπει να αντικαταστήσει την μυική μάζα με λίπος ή να πάρει βάρος ώστε να έχεις ενέργεια.
5. Ο μεταβολισμός θα αναλάβει
Ο μεταβολισμός επιβραδύνεται όταν χάνουμε βάροςΟ μεταβολισμός ήταν υπέροχος όταν ήμασταν παιδιά, μπορούσαμε να φάμε οτιδήποτε, όποτε και χωρίς να σκεφτόμαστε τις συνέπειες. Αλλά τώρα, ο μεταβολισμός δεν είναι τόσο φίλος μας… Μόλις ξεκινήσεις δίαιτα, είναι αναπόφευκτο ο μεταβολισμός να μην επιβραδυνθεί. Υπάρχει λόγος για αυτό – ο μεταβολισμός αλλάζει όταν οι άνθρωποι κινούνται έξω από το φάσμα των υπερασπισμένων βαρών τους – το βάρος που ο εγκέφαλός σου θέλει να μείνεις για να κρατήσει σταθερή την ενέργεια σου.
Αν το βάρος σου υπερβεί ή είναι κάτω από αυτή την “υπερασπισμένη περιοχή κιλών» (μερικές φορές αποκαλείται “καθορισμένο σημείο»), ο εγκέφαλος θα κάνει οτιδήποτε για να σε φέρει πίσω στην υπερασπισμένη περιοχή σας.
Αν το σωματικό βάρος σου είναι 10% κάτω από το καθορισμένο σημείο, τυπικά θα καις 10 – 15 % λιγότερες θερμίδες από εκείνους που το βάρος τους είναι μέσα στην υπερασπισμένη περιοχή τους. Για τους διαιτολόγους, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ασκηθείς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, προκειμένου να κάψεις την ποσότητα θερμίδων που καταναλώνεις.
Ακόμα χειρότερο, ο χαμηλός μεταβολισμός μπορεί να διαρκέσει έως και έξι έως επτά χρόνια μετά την απώλεια βάρους, εξού και ο λόγος που παίρνεις κιλά όταν ολοκληρώνεις την δίαιτά σου.
6. Η δύναμη της θέλησης μπορεί να εξαντληθείΗ δύναμη της θέλησης για να ανταπεξέλθεις σε μια δίαιτα μπορεί να εξαντληθείΠολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η δίαιτα είναι μια μάχη μεταξύ θέλησης και πειρασμού, αλλά μπορεί να είναι κάτι παραπάνω από αυτό. Η διαχείριση ενός ημερολογίου τροφίμων και η μέτρηση των θερμίδων απαιτεί επαγρύπνηση και θέληση, αλλά χρόνια σταθερής δίαιτας και κατανάλωσης λιγότερων από ό, τι θέλει το σώμα μας δεν λειτουργεί πάντα. Ο εγκέφαλός μας έχει δική του αντίληψη για το πόσο πρέπει να ζυγίζουμε, ασχέτως τι πιστεύετε εσείς συνειδητά. Αυτό ονομάζεται σημείο αναφοράς είναι όμως παραπλανητικός ο όρος, επειδή στην πραγματικότητα είναι ένα εύρος τεσσεράμισι έως επτά κιλών. Μπορείς ν’ αλλάξεις το βάρος σου πάνω ή κάτω, μέσα σε αυτό το εύρος, αλλά είναι πολύ-πολύ δύσκολο να παραμείνεις έξω από αυτό.
Γιατί; Ο εσωτερικός μας θερμοστάτης προσπαθεί να κρατήσει το βάρος μας μέσα στην υπερασπισμένη κλίμακα βάρους, αλλά ταυτόχρονα, το σύστημα ανταμοιβών μας μας πειράζει για πυκνά τρόφιμα θερμίδων. Τι είναι το σύστημα ανταμοιβών; Είναι αυτό που καθορίζει την απόλαυση των τροφίμων και πόσο σκληρά είμαστε πρόθυμοι να εργαστούμε για αυτό. Χωρίς αυτόν τον εσωτερικό μηχανισμό δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε ποτέ τον καναπέ, εφόσον υποσυνείδητα επηρεάζει τη συμπεριφορά μας.
7. Καταμέτρηση θερμίδων και πρόβλημα με την ετικέταΗ μέτρηση θερμίδων μπορεί να είναι αγχωτική, καθώς δεν είναι πάντα ακριβήςΟι πληροφορίες στις διατροφικές ετικέτες φαίνονται ακριβείς, αλλά μπορεί να σου λένε “μισές” αλήθειες. Ένα 5% απόκλισης στις ενέργεια που παρέχει ένα τρόφιμο είναι αρκετό να χαλάσει τη δίαιτά σου αν ακολουθείς την τακτική αυστηρής καταμέτρησης θερμίδων. Τα λάθη μπορούν να ξεκινήσουν πριν την πρώτη μπουκιά. Σκέψου μόνο ότι σε μια μελέτη, ένα σάντουιτς tofu που είχε διαφημιστεί ως υγιές τελικά αποδείχθηκε ότι είχε διπλάσια ποσότητα θερμίδων από αυτή που έγραφε στην ετικέτα. Συχνά, οι παραγωγοί τροφίμων ισχυρίζονται ότι το προϊόν τους είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε θερμίδες, προκειμένου να προσελκύσουν καταναλωτές αλλά με μια δεύτερη ματιά τα υγιεινά σνακ με χαμηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες μπορεί να μην είναι τόσο υγιεινά όσο φαίνονται.
8. Ανακυκλώνουμε το βάρος μας, δεν το συντηρούμεΗ διατήρηση μιας απώλειας βάρους μπορεί να μετατραπεί εύκολα σε συνεχή αγώναΗ διατήρηση ενός σταθερού βάρους μπορεί να γίνει ένα έργο δια βίου και για τους περισσότερους ανθρώπους. Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε μεταξύ μιας ομάδας ανθρώπων που κατάφεραν να διατηρήσουν την απώλεια 14 κιλών για ένα χρόνο, περισσότεροι από το 1/3 πήραν κιλά το δεύτερο έτος.
Επιπλέον, από εκείνους που κατάφεραν να φτάσουν στο τελικό στόχο απώλειας βάρους, μόνο οι μισοί δήλωσαν ότι το βάρος τους ήταν σταθερό καθ ‘όλη τη διάρκεια του έτους. Πολλοί από εμάς ανακυκλώνουμε το βάρος και δε συντηρούμε τα κιλά μας μετά από δίαιτα. Επαναλαμβάνουμε την διαδικασία, κερδίζοντας και χάνοντας τον ίδιο αριθμό κιλών. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι οι δίαιτες δεν λειτουργούν. Το θέμα είναι η διατήρηση της απώλειας βάρους που είναι το δύσκολο μέρος καθώς δεν μπορούμε να μείνουμε σε δίαιτα για δεκαετίες.