Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης: Οι κίνδυνοι για την υγεία από την ανεβασμένη πίεση
Η 17η Μαΐου έχει καθιερωθεί από το 2005 ως Παγκόσμια Ημέρα Υπέρτασης με πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ένωσης κατά της Υπέρτασης (WHL).
Σκοπός της ημέρας αυτής είναι να προβάλει το πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζουν όλοι στον γενικό πληθυσμό αν πάσχουν από υπέρταση και να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες ώστε να λαμβάνουν μέτρα πρόληψης της εμφάνισής της, να έχουν έγκαιρη διάγνωση και να την ελέγχουν αποτελεσματικά, ώστε να προλαμβάνονται οι επιπλοκές της.
Το κεντρικό μήνυμα της σημερινής ημέρας είναι “Μετρήστε την πίεσή σας» και ο στόχος “Όλοι να γνωρίζουν αν έχουν υπέρταση».
Ποιοι οι κίνδυνοι από την αδιάγνωστη και αρρύθμιστη υπέρταση
Η υπέρταση χαρακτηρίζεται συχνά ως “σιωπηλός δολοφόνος», καθώς δεν προκαλεί εμφανή σημάδια και συμπτώματα που θα μας κινητοποιήσουν να την αντιμετωπίσουμε κι έτσι μπορεί να… δρα ανενόχλητη για πολλά χρόνια, προκαλώντας σταδιακά σοβαρές βλάβες σε διάφορα όργανα του σώματος.
Όταν δεν ρυθμίζεται, η ανεβασμένη αρτηριακή πίεση οδηγεί στην αναπηρία, στην κακή ποιότητα ζωής ή ακόμη και στον θάνατο. Υπολογίζεται ότι περίπου το 50% των ανθρώπων με αρρύθμιστη υπέρταση χάνουν τη ζωή τους λόγω καρδιοπάθειας που προκλήθηκε από διαταραχές της κυκλοφορίας του αίματος (ισχαιμική καρδιοπάθεια), ενώ ένα επιπλέον 33% χάνουν τη ζωή τους λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε αναλυτικά τις κυριότερες επιπλοκές της αρρύθμιστης υπέρτασης.
Βλάβες στις αρτηρίες
Οι αρτηρίες είναι φυσιολογικά ελαστικές, εύκαμπτες και ανθεκτικές. Το εσωτερικό τους τοίχωμα είναι λείο έτσι ώστε το αίμα να ρέει ανεμπόδιστα και να τροφοδοτεί τα όργανα και τους ιστούς με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Η υπέρταση έχει σαν αποτέλεσμα να αυξάνεται η πίεση που ασκεί το αίμα καθώς περνά μέσα από τις αρτηρίες. Μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε:
– Φθορά και στένωση των αρτηριών: Η ανεβασμένη πίεση καταστρέφει σταδιακά τα κύτταρα του εσωτερικού τοιχώματος των αρτηριών. Τα λιπαρά που λαμβάνονται μέσω της διατροφής περνούν στο αίμα και στη συνέχεια συσσωρεύονται στις κατεστραμμένες αρτηρίες. Τελικά, τα τοιχώματα των αρτηριών χάνουν την ελαστικότητά τους κι έτσι παρεμποδίζεται η κυκλοφορία του αίματος.
– Ανεύρυσμα: Η συνεχής πίεση που ασκεί το αίμα στο αποδυναμωμένο τοίχωμα της αρτηρίας μπορεί να κάνει ένα μικρό τμήμα του να “φουσκώσει» και να σχηματιστεί το ανεύρυσμα. Η ρήξη του ανευρύσματος αποτελεί κατάσταση απειλητική για τη ζωή.
Βλάβες στην καρδιά
Οι καρδιακές επιπλοκές της αρρύθμιστης υπέρτασης περιλαμβάνουν κυρίως τη στεφανιαία αρτηριακή νόσο (προσβάλλει τις αρτηρίες που διοχετεύουν αίμα στους μυς της καρδιάς), την υπερτροφία της αριστερής κοιλίας και την καρδιακή ανεπάρκεια.
Βλάβες στον εγκέφαλο
Όπως η καρδιά, έτσι και ο εγκέφαλος χρειάζεται επαρκή αιμάτωση ώστε να φτάνουν σε αυτόν θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο. Η υπέρταση και η διαταραχή της κυκλοφορίας του αίματος που αυτή συνεπάγεται μπορεί να προκαλέσουν ποικίλες επιπλοκές, όπως:
– Παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό (μικροεγκεφαλικό), το οποίο χαρακτηρίζεται από την προσωρινή διακοπή της παροχής αίματος στον εγκέφαλο.
– Εγκεφαλικό, όταν διακόπτεται εντελώς η παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο.
– Αγγειακή άνοια, μια μορφή άνοιας που προκαλείται από τη στένωση και την απόφραξη των αρτηριών που διοχετεύουν αίμα στον εγκέφαλο.
– Ήπια νοητική κατάπτωση, η οποία αποτελεί ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ της ηλικιακής αποδυνάμωσης των νοητικών λειτουργιών και πιο σοβαρών καταστάσεων, όπως το Αλτσχάιμερ.
Βλάβες στα νεφρά
Βασική λειτουργία των νεφρών είναι να φιλτράρουν τα περιττά υγρά και ουσίες από το αίμα, διαδικασία που προϋποθέτει τα αιμοφόρα αγγεία να είναι υγιή. Η υπέρταση μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή των αγγείων των νεφρών, αλλά και αυτών που οδηγούν στα νεφρά, με αποτέλεσμα την εκδήλωση διαφόρων μορφών νεφροπάθειας (π.χ. νεφρική ανεπάρκεια, ανεύρυσμα νεφρικής αρτηρίας).
Εάν δε η υπέρταση συνδυάζεται και με διαβήτη, οι βλάβες που προκύπτουν είναι ακόμη μεγαλύτερες.
Βλάβες στα μάτια
Η αιμάτωση των ματιών εξασφαλίζεται από ένα δίκτυο μικροσκοπικών και ευαίσθητων αιμοφόρων αγγείων. Όπως όλα τα αγγεία του ανθρώπινου σώματος, και αυτά των ματιών μπορεί να υποστούν βλάβες λόγω της υπέρτασης. Οι παθήσεις των ματιών που συνδέονται με την υπέρταση είναι:
– Αμφιβληστροειδοπάθεια, όταν η υπέρταση προκαλεί καταστροφή των αγγείων που τροφοδοτούν με αίμα τον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Η αμφιβληστροειδοπάθεια μπορεί να προκαλέσει εμφανή αιμορραγία στο μάτι, θόλωση της όρασης ή και απώλεια της όρασης.
– Χοριοειδοπάθεια, πάθηση στην οποία συσσωρεύεται υγρό κάτω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα λόγω ρήξης κάποιου αιμοφόρου αγγείου. Η χοριοειδοπάθεια μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές της όρασης ή, σπανιότερα, σε σχηματισμό ουλώδους ιστού που προκαλεί σοβαρή δυσκολία στην όραση.
– Βλάβη στο οπτικό νεύρο, όταν η μειωμένη αιμάτωση του ματιού οδηγεί στην καταστροφή των νευρικών κυττάρων του ματιού. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να εκδηλωθεί αιμορραγία στο μάτι ή και απώλεια της όρασης.
Σeξουαλικές δυσλειτουργίες
Αν και οι σeξουαλικές δυσλειτουργίες (στυτική δυσλειτουργία) στους άντρες είναι πιο πιθανές λόγω της προχωρημένης ηλικίας (μετά τα 50), η υπέρταση αποτελεί σοβαρό και αναγνωρισμένο παράγοντα κινδύνου. Αυτό συμβαίνει γιατί οι βλάβες που προκαλεί η υπέρταση στα αγγεία που τροφοδοτούν με αίμα τα γεννητικά όργανα δεν επιτρέπουν την επαρκή αιμάτωση του πέους, δυσκολεύοντας την επίτευξη ή τη διατήρηση της στύσης.
Και για τις γυναίκες ισχύει κάτι αντίστοιχο, καθώς η ανεπαρκής αιμάτωση των γεννητικών τους οργάνων συχνά έχει σαν αποτέλεσμα τη μειωμένη ερωτική επιθυμία, την κολπική ξηρότητα ή τη δυσκολία επίτευξης οργασμού.
Πέρα από τα παραπάνω, η υπέρταση συνδέεται και με άλλα προβλήματα, όπως απώλεια της οστικής πυκνότητας και οστεοπόρωση, καθώς και διαταραχές του ύπνου.
Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι η υπέρταση είναι μια συστημική πάθηση, δηλαδή πάθηση που επιδρά αρνητικά σε όλα τα επιμέρους όργανα και συστήματα του σώματος, γι’ αυτό και η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή της κρίνεται επιτακτική, ώστε να αποφευχθούν σοβαροί κίνδυνοι για την υγεία.
Πηγή: Ελληνική Εταιρεία Υπέρτασης, International Society of Hypertension, Mayo Clinic